سندروم روده تحریک‌پذیر:
سندروم روده تحریک‌پذیر یک اختلال عملکردی در روده است. طی این اختلال روده بزرگ یا کوچک، علیرغم وجود هرگونه آسیب ساختاری، عملکردی غیرطبیعی و نامناسب دارند. سندروم روده تحریک‌پذیر از روی درد ناحیه شکم و تغییرات گوارشی غیر عادی قابل تشخیص هست. این اختلال در حدود ۲۰ الی ۵۰ درصد افرادی که مشکلات گوارشی دارند دیده می‌شود. همچنین نرخ شیوع آن در زنان سه برابر مردان بوده و بیشتر در سنین ۲۰ الی ۴۰ سال رواج دارد.
دو نوع سندروم روده تحریک‌پذیر وجود دارد: سندروم درد در قسمت پایینی شکم و دیگری سوء هاضمه بدون زخم. نوع اول سندروم روده تحریک‌پذیر معمولا همراه با اسهال یا یبوست است. این اسهال ممکن است حین برخاستن از خواب یا بلافاصله بعد از غذا و همراه با درد، نفخ و بی‌اختیاری ادرار باشد. در حالی که یبوست ممکن است بصورت دوره‌ایی و همراه با درد حداقل در یک ناحیه مشخص از روده باشد. این درد می‌تواند بصورت پیوسته یا دوره‌ایی بوده که بلافاصله با تخلیه روده آرام می‌شود. این نوع از سندروم روده تحریک‌پذیر ممکن است در مواردی بصورت تغییرات مکرر فرم مدفوع از یبوست به حالت عادی یا اسهل نیز بروز کند. چنین حالتی معمولا همراه با عوارضی مانند نفخ، گاز و سوء هاضمه است و حتی خوردن غذا هم می‌تواند آن را تشدید کند.
نقش تغییرات هورمونی در ایجاد سندروم روده تحریک‌پذیر هنوز به خوبی شناخته نشده است. قاعدگی اغلب علائم سندروم روده تحریک‌پذیر را تشدید می‌کند اما بارداری یا یائسگی ممکن است علائم آنرا بدتر یا بهتر کند. در طب مدرن برای درمان این سندروم از داروهای ضد اسپاسم، ضد اسهال، اصلاح رژیم غذایی و تکنیک‌هایی برای کاهش استرس استفاده می‌شود. استرس یکی از فاکتورهای تحریک کننده سندروم روده تحریک‌پذیر شناخته می‌شود.
راهکارهایی برای پیشگیری و کنترل سندروم روده تحریک‌پذیر:
افراد مبتلا به این عارضه بهتر است از یک برنامه غذایی منظم شامل فیبر بالا، پرهیز از مصرف وعده‌های حجیم یا پر چرب، نوشیدن آب فراوان در طی شبانه روز، پرهیز از سیگار و تنظیم یک برنامه منظم برای توالت استفاده کنند. همچنین بزنامه ورزشی منظم نیز به کاهش استرس کمک می‌کند.
درمان سندروم روده تحریک‌پذیر در طب سنتی:
در طب سنتی چینی از طب سوزنی برای برقراری تعادل در بدن و درمان سندروم روده تحریک‌پذیر، از طریق کاشت سوزن در مسیرهای انرژی در اطراف شکم، نواحی جانبی پا یا بازو استفاده می‌شود. مکانیسم اثر طب سوزنی هنوز به طور دقیق مشخص نیست. بعضی محققان معتقدند ضمن کاشت سوزن سیگنال‌هایی در بدن تحریک می‌شود. بطوریکه این سیگنال‌ها در نهایت ضمن تحریک ترشح مواد شیمیایی مانند هورمون‌های اندورفین به تسکین درد و کاهش استرس و برقرای تعادل در بدن کمک می‌کنند. با اینحال نتایج مطالعات آزمایشگاهی انجام شده در مورد اثرگذاری طب سوزنی در درمان این سندروم چندان قطعی نیستند. تاثیر طب سوزنی در درمان نفخ معده، یا سایر علائم سندروم روده تحریک‌پذیر در تعدادی از مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی مشاهده شده است.
اخیرا یک مطالعه مروری سیستماتیک در مجله Pain research & management در سال ۲۰۱۹ به چاپ رسیده که در آن تاثیرات طب سوزنی در درمان سندروم روده تحریک‌پذیر نسبت به سایر روش‌های کنترلی مقایسه شده است. در این مطالعه از ۴۱ بررسی کارآزمایی کنترل شده تصادفی با جامعه آماری ۳۴۴۰ نفر به عنوان ورودی استفاده شد. در این گزارش تفاوت معنی‌داری بین اثر طب سوزنی و دارونما (طب سوزنی نمایشی) مشاهده نشد. اما بطور کلی تاثیر درمانی طب سوزنی در مقایسه با روش‌های مدرن بسیار قابل توجه بوده است، بطوریکه نتایج حاصل از طب سوزنی حدود سه ماه دوام داشته‌اند. در این گزارش نتیجه‌گیری شده است که طب سوزنی به عنوان یک روش مکمل در کنار روش‌های مدرن در درمان سندروم روده تحریک‌پذیر قابل استفاده می‌باشد. نتایج تقریبا مشابه‌ایی در یک مطالعه فراتحلیل دیگری که در سال ۲۰۱۸ در مجلهEvidence-Based Complementary and Alternative Medicine چاپ شده نیز گزارش شد. در این مطالعه نیز از ۲۹ مطالعه موردی با جامعه آماری ۹۳۶۹ نفر به عنوان ورودی استفاده شده بود.
در مطالعه مروری دیگر که در سال ۲۰۱۹ در مجله Sao Paulo Med J. به چاپ رسیده است از روش کوکران برای بررسی تاثیر طب سوزنی در درمان سندروم روده تحریک‌پذیر استفاده شده است. نتیجه‌گیری نهایی این بررسی نشان می‌دهد ادله علمی کافی برای اثبات اثرات درمان طب سوزنی برای این سندروم وجود ندارد. لذا مطالعات کنترل شده بیشتر و با طراحی دقیق‌تر برای اثبات این ادعا نیاز است.
بطور خلاصه اگرچه نتایج مطالعاتی که تاکنون انجام شده‌اند در مورد تاثیر طب سوزنی در درمان سندروم روده تحریک‌پذیر چندان هماهنگ نیستند، اما این لزوما به معنی بی‌فایده بودن طب سوزنی نمی‌باشد. افراد زیادی هستند که پس از استفاده از این روش احساس تسکین و بهبود دارند. لذا می‌توان ادعا کرد تاثیر طب سوزنی به شرایط فرد بستگی دارد و در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. برای مطالعه بیشتر درباره تاثیر طب سوزنی بر عرق کردن و تاثیر طب سوزنی بر استرس لطفا اینجا کلیک فرمایید.
منابع
https://www.nyacuhealth.com/irritable-bowel-syndrome
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31814859
مطالب مشابه
