مزاج شناسی در طب سنتی چینی

طب سنتی چینی سبکی از طب سنتی آسیایی است که قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد. طب سنتی چینی شامل مجموعه‌ای از گیاهان دارویی، طب سوزنی، ماساژ درمانی، حرکات ورزشی (tai chi and qi gong) و رژیم غذایی است. یکی از اصول اساسی طب سنتی چینی این است که انرژی حیاتی بدن (چی) از طریق کانال‌هایی به نام کانال‌های انرژی (meridians) در سراسر بدن و در اندام‌های مختلف در حال گردش است. چهار عقیده باستانی که طب سنتی بر آن‌ها استوار است به شرح زیر هستند:

بدن انسان یک مدل مینیاتوری (کوچک شده) از کل جهان پیرامون است.
هارمونی بین هر دو عضو قرینه یک نیروی مکمل ایجاد می‌کند که Yin and Yang خوانده می‌شود، سلامت فرد به این نیرو وابسته است و هرگونه بیماری، ناشی از عدم تعادل در نیروی یین و یانگ است.
عناصر پنج گانه چینی یعنی آب، آتش، خاک، چوب و فلز، سمبل تمام پدیده‌ها هستند، دربرگیرنده تمام مراحل زندگی انسان بوده و عملکرد بدن و نحوه تغییرات آن حین بیماری را تعیین می‌کنند.
انرژی حیاتی “چی”، عملکرد چندگانه در حفظ سلامتی دارد.

در طب سنتی چینی، شش مزاج مختلف مشخص شده است. هر مزاج شامل دو عنصر از عناصر پنج گانه است که در مجموع می‌توان انواع مزاج را به ۶ شاخه مختلف تقسیم کرد.

Shao Yang: شامل عناصر چوب و آتش است. از مشخصه‌های این مزاج عملگرا، توان رهبری و الهام بخش بودن است.
Yang Ming: شامل عناصر فلز و خاک است. از مشخصه‌های این مزاج هماهنگی، بخشندگی و اجتماعی بودن است.
Tai Yang: شامل عناصر آتش و آب است. از مشخصه‌های این مزاج غرور، تمرکز داشتن و منظم بودن است.
Jue Yin: شامل عناصر چوب و آتش است. از مشخصه‌های این مزاج عاطفی بودن، خیال پردازی و خلاق بودن است.
Tai Yin: شامل عناصر خاک و فلز است. از مشخصه‌های این مزاج قدرت فهم بالا، توان قضاوت بالا و اهل رابطه بودن است.
Shao Yin: شامل عناصر آب و آتش است. از مشخصه‌های این مزاج کنجکاوی، درونگرا و فداکار بودن است.