سازوکار علمی اثربخشی طب سوزنی به چه صورت است ؟
پرفسور هلموت نیسل، کتاب طب سوزنی، دیدگاه جامع نگر، برگردان وحید قاسمی، حمید جبلی فرد
۱. تاثیر ایجاد واکنش عصبی
سازوکار علمی اثربخشی طب سوزنی ، تحریک الکتریکی با بسامد بالا در یک نقطه طب سوزنیِ به خصوص، در اولین ناحیه تنظیم یعنی در سلول عصبیِ شاخ پشتی نخاع، منجر به جلوگیری آشکار از تخلیه الکتریکی درد می گردد.
در این سطح، اولین نوسانات این تحریکات با عوامل ایجاد درد یا کل عوامل تحریک درد صورت می گیرد. اکنون سیگنال های ایجاد شده در اثر تحریک الکتریکی، از طریق مجاری رو به بالا به تشکیلات شبکه ای ساقه مغز و نیز منطقه تالاموس و هیپوتالاموس می رسند.
در این جا نیز اولین اختلالات و نوسانات بعدی رخ می دهد. بدون پرداختن به سایر جزئیات می توان به طور خلاصه گفت اثر تسکینی طب سوزنی به عنوان نتیجه واکنش متقابل اعصاب مرکزی یا تلفیق میان محرک های درد و تحریک از طریق الکتریکی تلقی می گردد.
برای خواندن مطالب درمورد اضطراب:
۲. تاثیر مخاطی و تاثیر بر غدد درون ریز
مشاهده این که تاثیر اثر تسکینیی به کندی صورت گرفته و تحریک الکتریکی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به طول می¬ کشد، منجر به جستجوی روش دیگری با اثر تسکینیی گردید. نتیجه این اقدام، کشف سیستم های انتقال عصبی متعدد بود.
مهمترین مواد پپتیدی مخدر شامل اندورفین، انکفالین و مونوآمین اکسیداز هایی مانند سروتونین، نورآدرنالین و دوپامین می باشند. امروزه مشخص گردیده است که تحریک الکتریکی با بسامد پایین و تحریک از طریق طب سوزنی منجر به فعال شدن کامل سیستم های ضد درد داخلی می گردد.
تحریکات به بخش های بالاتر انتقال یافته و موجب فعال شدن سیستم های نوسان درد در قسمت انتهای ساقه مغز، هیپوتالاموس، هسته انتهایی (Nucleus caudatus) و نیز احتمالا در قشر مخ( کورتکس) می گردد.
تسکین درد، از طریق مجاریِ رو به پایین نخاع، ایجاد می گردد. قطع این مجاری به طور مثال در اثر شوک سرمای برگشت ناپذیر منجر به از بین رفتن کامل اثر التیام بخشی و ضد درد می گردد.
۳. عوامل گردش خون و خونرسانی
وقتی سوزن در نقطه طب سوزنی فرو برده می شود، خیلی زود هاله قرمزی دور سوزن و نیز افزایش دما به میزان یک تا دو درجه در پوست مجاور آن نقطه قابل مشاهده است. بهبود گردش خون نه تنها در ناحیه مجاور سوزن بلکه در ناحیه تحت درمان نیز مشاهده می گردد.
این تاثیر از طریق ترموگرافی قابل اثبات است( ر. دورینجان). تاثیر بهبود گردش خون توسط طب سوزنی، مبتنی بر یک ساز و کار اصلی و یک ساز و کار فرعی است. اتساع عروق، اغلب در اثر کاهش فعالیت عصب سمپاتیک ایجاد می گردد.
این فرایند در سطح مرکزی صورت گرفته و منجر به افزایش مشخص سطح سروتونین در مغز می گردد. سروتونین به عنوان ماده ضد نورآدرنالین منجر به کاهش سطح این ماده شده و به این ترتیب موجب کاهش عمده فعالیت عصب سمپاتیک می گردد.
طب سوزنی در سطح جنبی موجب ترشح پلی پپتید روده ای فعال کننده عروق (vasoactive intestinal polypeptide) می گردد. این پپتید در سال ۱۹۷۰ برای اولین بار در سوئد توسط سیگ و موت استخراج گردیده و به عنوان یک ماده فعال کننده عروق بسیار موثر که غیر آدرنرژیک و کولینرژیک است، ثبت شد.
این پلی پپتید به شکل وزیکولی بزرگ در سلول های عصبی وجود داشته، در اثر طب سوزنی ترشح گردیده و موجب شل شدن و استراحت عضلات صاف عروق می گردد.
برای خواندن مطالب درمورد روند روی آوری جهان به طب سوزنی :
۴. تاثیر بر عضلات
فرو بردن سوزن در یک عضله دچار گرفتگی، بعد از چند لحظه موجب کاهش کشیدگی عضله می گردد. تاثیر طب سوزنی روی عضلات نه تنها از طریق فرو بردن مستقیم سوزن در آن بلکه از طریق فرو کردن سوزن در یک نقطه طب سوزنی دور از آن عضله نیز حاصل می گردد.
تاثیر نقاط دور با شناخت نحوه اتصال عضلات به یکدیگر، به صورت زنجیره عملکردی که منطبق بر امتداد نصف النهارها است، قابل توضیح است. این کار هرگز به تغییر حالت کشیدگی یک عضله به طور جداگانه منجر نخواهد شد، بلکه همواره موجب واکنش مشابه سایر عضلات زنجیره حرکتی مربوطه می گردد.
بر اساس نظر پاپ، نصف النهارها مجاری اطلاعاتی هستند که درون آن ها سیگنال های الکترومغناطیسی انتقال می یابند. تحقیقات جامع نشان می دهند که تاثیر طب سوزنی بر ماهیچه، پدیده ای تشدید شونده است که از طریق اتصال زنجیرهای حرکتی انتقال در ساختار بافتی عضله صورت می گیرد.
۵. تاثیرات روان سنجی یکپارچه
در سال های اخیر اطلاعات در مورد تاثیرات روان سنجی یکپارچه طب سوزنی به طور قابل ملاحظه ای گسترش یافته است. امروزه اهمیت بسیاری از هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی، رابطه میان کنترل هیپوتالاموس، تنظیم ایمنی و بروز بیماری، مشخص و شناخته شده است.
کنترل ار طریق اینتر لوکین و توانمندی درمانی و تاثیر گذاری آن در سالیان اخیر به خصوص در مورد بیماری های روماتیسمی اهمیت زیادی یافته است. علاوه بر این، تحقیق در مورد استرس بسیار مورد توجه قرار گرفته است : در این مساله نیز محور هیپوتالاموس- هیپوفیز بیشترین نقش و اهمیت را دارد. امروزه طب سوزنی در این زمینه اهمیت بسیاری یافته است که بسیاری از تحقیقات جدید موید این امر می باشند.
