فیبرومیالژیا چیست؟
فیبرومیالژیا نوعی بیماری مزمن است که در اثر آن فرد برای مدت طولانی دچار درد عضلانی-استخوانی در سراسر بدن، خستگی عمومی، اختلال در خواب و قابلیتهای شناختی میشود. فیبرومیالژیا در حدود ۰.۴ الی ۹.۳ درصد افراد جامعه بروز میکند و تشخیص آن حتی برای افراد متخصص نیز کار مشکلی است چرا که علائم آن شباهت زیادی با سایر انواع بیماریهای دیگر داشته و در حال حاضر روش تست یا شناسایی مشخصی ندارد. از نظر متخصصان فیبرومیالژیا احتمالا از طریق اثر بر نحوه پردازش سیگنال درد در مغز باعث تشدید احساس درد میشوند.
احتمال بروز این بیماری در زنان نسبت به مردان بیشتر است. با اینحال در بررسیهای جدید مشاهده شد که نرخ ابتلا مردان به فیبرومیالژیا نیز چندان کمتر از زنان نیست.
اگرچه هیچ درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد اما انواعی از داروها، ورزش و کاهش استرس میتوانند در کاهش عوارض آن مفید باشند.
عوارض فیبرومیالژیا:
عوارض این بیماری گاها پس از جراحتهای فیزیکی، جراحی، عفونت یا استرسهای روانی شدید آغاز میشود. اما در سایر موارد عوارض به تدریج و در طی زمان بیشتر شده بدون اینکه هیچ علت یا حادثه زمینهایی وجود داشته باشد.
- درد گسترده: دردهای مرتبط با فیبرومیالژیا عمدتا از طرف بیماران بصورت دردهای دائمی مبهم تعریف میشود که معمولا برای حداقل سه ماه ادامه دارند. منظور از گسترده بودن درد، احساس درد در هر دو سمت بدن و همچنین نیم تنه بالا و پایین است.
- خستگی: افراد مبتلا به این بیماری عمدتا حین برخاستن از خواب (حتی خوابهای طولانی) احساس خستگی میکنند. این افراد معمولا در اثر درد یا به سختی میخوابند و یا حین خواب مکرر بیدار میشوند. در بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا حین خواب سندروم پای بیقرار و آپنه خواب نیز گزارش مشاهده شده.
- اختلالات شناختی: این عارضه که اصطلاحا “fibro fog” نامیده میشود، توان تمرکز و توجه فرد را حین فعالیتهای ذهنی مختل میکند. از جمله علائم fibro fog عبارتند از: افت حافظه، ناتوانی در تمرکز، مشکل در هشیاری.
اکثر افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، همزمان دارای سردردهای تنشی یا میگرنی، درد مفصل فک در ناحیه گیجگاهی، سندروم روده تحریک پذیر، سندروم مثانه دردناک، اضطراب و افسردگی نیز هستند.
علت فیبرومیالژیا:
علت این بیماری شناخته شده نیست. اما احتمال میرود عوامل زیر بطور همزمان در بروز آن نقش دارند:
- ژنتیک: از آنجا که فیبرومیالژیا معمولا در افراد خانواده دیده میشود ممکن است وجود جهشهای ژنتیکی در بروز آن نقش داشته باشد.
- عفونت: سابقه بیماری یا عفونت میتواند زمینهساز بروز فیبرومیالژیا شود. از جمله عفونتهای ویروسی مانند آنفولانزا یا عفونتهای باکتریایی مانند ذاتالریه، سالمونلا
- آسیبهای فیزیکی یا روانی: جراحتهای ناشی از تصادف یا آسیبهای ناشی از استرسهای روانی نیز میتوانند باعث بروز این بیماری شوند.
درمانهای رایج فیبرومیالژیا:
در حال حاضر یک درمان مشخص برای این بیماری وجود ندارد و تمام درمانهایی که برای آن تجویز میشود هدفشان صرفا کاهش عوارض آن و بهبود کیفیت زندگی است. داروهای مسکن با هدف کنترل درد میتوانند به بهبود کیفیت خواب کمک کنند. فعالیتهای فیزیکی و حرفهایی میتوانند ضمن افزایش قدرت از اثرات استرس بر بدن بکاهند. ورزش و تکنیکهای دفع استرس میتوانند به ایجاد حس بهتر فیزیکی و روانی در فرد کمک کنند.
علاوه بر درمانهای دارویی مدرن، روشهای درمانی جایگزین نیز با هدف کاهش درد و استرس ممکن است تجویز شوند. از جمله این روشها عبارتند از طب سوزنی، مدیتیشن، یوگا، تایچی، ماساژ درمانی و تغییر رژیم غذایی.
درمان فیبرومیالژیا با طب سوزنی:
طب سوزنی یکی از تکنیکهای رایج در طب سنتی چینی است که به طور گسترده برای درمان انواع مختلف بیماریهای مزمن خصوصا کنترل درد و استرس بکار برده میشود. لذا بسیار طبیعی است که اکثر بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا علاقهمند به امتحان این روش باشند. با اینهمه اگرچه نتایج پژوهشهای مختلف در زمینه به کارگیری طب سوزنی در درمان فیبرومیالژیا دارای ضد و نقیض است اما در اکثر این پژوهشها به استفاده از طب سوزنی به عنوان یک روش تاثیرگذار اشاره شده است.
اخیرا، در سال ۱۹۱۹، یک بررسی مروری سیستماتیک-فراتحلیل در مورد درمان فیبرومیالژیا بوسیله طب سوزنی توسط پژوهشگران چینی در مجله Journal of Pain Research چاپ شده است. این بررسی دربرگیرنده نتایج دوازده مطالعه کارآزمایی تصادفی کنترل شده بوده که نتایج فراتحلیل آن نشاندهنده اثرگذاری طب سوزنی –چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت- در مقایسه با دارونما (طب سوزنی نمایشی) در تسکین درد بوده است. در نهایت در این بررسی پژوهشگران چنین نتیجهگیری کردند که طب سوزنی روشی ایمن و موثر در کنترل فیبرومیالژیا است.
همچنین در مطالعه مروری کوکران که قبلتر در سال ۲۰۱۳ منتشر شده بود، در مقایسه با حالتی که هیچ درمانی بکار برده نشده یا از روش درمانی استاندارد استفاده شده است، استفاده از طب سوزنی اثرات بهتری در بهبود درد و رنج ناشی از بیماری داشته است. در این بررسی استفاده از تکنیک طب سوزنی الکتریکی به علت نتایج چشمگیرتر در بهبود سلامت، کیفیت خواب و رفع خستگی در مقایسه با روش معمول طب سوزنی توصیه شده بود. بر اساس این پژوهش نتایج حاصل از طب سوزنی تا حدود یک ماه دوام داشت. در نهایت به استفاده از روش طب سوزنی الکتریکی به علت بیخطر بودن به طور همزمان با ورزش یا دارو اشاره شد.
به طور خلاصه از آنجا که درمان فیبرومیالژیا فرایندی سخت است، لذا استفاده همزمان روشهای مختلف درمانی میتواند به کنترل بهتر بیماری کمک کند. لذا اگر با استفاده از روشهای مدرن و دارویی نتیجه درمانی مناسب حاصل نشد، طب سوزنی به علت بیخطر بودن ارزش امتحان کردن را دارد. با اینحال اگر پس از چند هفته استفاده از طب سوزنی هیچ گونه علائم بهبودی در خود مشاهده نکردید، احتمالا طب سوزنی نیز روش مناسبی برای شما نخواهد بود.